PH SRBIJA NA KONGRESU SINERGIJA 2022

PREZENTOVANJE NOVIH ESC/ERS VODIČA ZA DIJAGNOSTIKU I LEČENJE PLUĆNE HIPERTEZNIJE

Tokom drugog dana ovogodišnjeg sedmog po redu kongresa interventne kardiologije „Sinergija“,  održanog 09. septembra imali smo priliku da prisustvujemo ispred udruženja  PH Srbija prezentovanju novih ESC/ERS vodiča za lečenje i dijagnostiku plućne hipertenzije koje je predstavio jedan od vodećih stručnjaka za plućnu Hipertenziju Prof. Dr. Stephan Rosenkranz sa Univerzitetske klinike u Kelnu, Nemačka.

          Predstavnici udruženja PH Srbija, a pre svega predsednica Danijela Pešić pozvana je da prisustvuje sesiji od strane prof. Arsena Ristića vodećeg stručnjaka za kardiologiju i lečenje PH u Republici Srbiji. Na ovogodišnjem kongresu,  Profesor Rosenkranz je kao jedan od istaknutijih autora novih vodiča  za lečenje plućne hipertenzije u sesiji sa najeminentnijim stručnjacima iz Srbije i regiona diskutovao  o implementiranim novinama prisutnim u vodičima i o njihovoj bitnosti kada je reč o terapiji i lečenju bolesnika sa plućnom hipertenzijom. Vodič su diskutovali prof. Dr Arsen Ristić (UKCS), Dr  Aleksandar Lazarević iz Banja Luke i akademik prof. dr Goran Stanković, direktor Klinike za kardiologiju UKCS.

         Imali smo priliku da vidimo i studije slučajeva bolesnika sa PH, gde su lekari ilustrativno prezentovali kako su u određenim situacijama i kod bolesnika sa različitim oblicima PH, u različitim stadijumima bolesti tretirali njihova stanja, koju terapiju su koristili i kojim intervencijama su pribegavali služeći se primerima i preporukama iznetim u novim ERS vodičima na čijoj izradi su po prvi put učestvovali i predstavnici pacijenata obolelih od plućne hipertenzije. U tom pogledu novi vodiči za sve pacijente ujedno predstavljaju jednu od najvažnijih pobeda kada je reč o pravima pacijenata, budući da sami vodiči pacijente i njihove potrebe stavljaju na prvo mesto. Važnost učešća pacijenata u izradi ovakvih vodiča ogleda se pre svega u tome što pacijenti na samo oboljenje gledaju iz jednog drugog ugla i na taj način skreću pažnju stručnjaka na određene aspekte rane dijagnostike, adekvatnog lečenja, učešća udruženja pacijenata i važnosti specijalizovanih PH centara, jer upravo pacijent može reći čemu se treba posvetiti najviše pažnje u kompleksnom lancu dijagnostike, a kasnije i lečenja ove bolesti. Možemo slobodno reći da su novi vodiči u sami centar stavili pacijenta koji boluje od PH, a ne samo bolest, što je za rezultat imalo drastično bolji pristup ranoj dijagnostici i sveukupnom terapijskom pristupu.

Novi vodiči su prvi put prezentovani 26. avgusta, te je njihovo prezentovanje na kongresu Sinergija u Beogradu 09. septembra praktično druga premijera, što govori puno o tome koliko se na našim prostorima vodi računa da praksa ide u korak sa najnovijim dostignućima u polju lečenja ove teške i progresivne bolesti, odnosno kompleksnog stanja koje utuče na čitav sistem organa uključujući srce, pluća, krvne sudove… u koje se svakako smatra najčešćom među retkim bolestima/stanjima budući da jeden posto svetske populacije ima PH, a zastupljenost ovog oboljenja u starijoj populaciji dostiže i vrtoglavih  10 procenata.

Kako prof. Rosenkranz ističe, svako povećanje pritiska ili otpora predstavlja opterećenje za levo srce i direktno je povezan sa većom smrtnošću od PH. U novim vodičima jednako kao i dosad, hemodinamski razlikujemo prekapilarnu i postkapilarnu plućnu hipertenziju, a na osnovu uzroka oboljenja, pravi se klinička klasifikacija koja broji ukupno 5 grupa ove bolesti. Prevalenca bolesti umnogome zavisi od grupe PH, i tu vidimo da je plućna hipertenzija kao posledica bolesti pluća ili bolesti levog srca najčešća, dok su plućna arterijska hipertenzija i hronična tromboembolijska PH dosta ređe. Ova klinička klasifikacija je od najveće važnosti i za lekare i za pacijente jer sam terapijski pristup zavisi od toga o kojoj grupi PH je reč.

Najveća novina prisutna u novom vodiču je svakako izmena u pogledu hemodinamske definicije plućne hipertenzije i sada se uzima da srednja vrednost pritiska u plućnoj arteriji dovoljna za postavljanje dijagnoze bilo kog oblika PH treba da iznosi 20 mmHg a ne 25 mmHg kao dosad. U tom smislu prag za uspostavljanje dijagnoze kada je reč o ovom parametru je spušten u odnosu na prethodne vodiče. Spušten je i prag kojim se definiše prekapilarna komponenta (plućna vaskularna rezistencija) sa 3 Wood-ove jedinice na 2 Wood-ove jedinice.

Novina je i uvođenje definicije pojave PH pri opterećenju koja se ne definiše samo analizom vrednosti pritiska, već pre svega odnosnom pritiska i njegovog uticaja na srčanu funkciju (minutni volumen srca) tokom opterećenja. Nove definicije su postavljene na osnovu komparativne analize podataka prikupljenih od različitih grupa pacijenata, i tu nalaze svoju opravdanost.

Podvučena je važnost ranih simptoma i znakova bolesti, jer je u proteklom periodu postojalo značajno kašnjenje kada je reč o pravovremenom uspostavljanju tačne dijagnoze. Naglašeno je da je jedan od razloga i taj što simptomima pre nije dat adekvatan značaj, što novi vodiči svakako u potpunosti ispravljaju i podvlače važnost simptom stavljajući u prvi plan razlike simptoma zavisno od grupe PH i stadijuma bolesti. Zbog toga je i sam algoritam dijagnostike kompletno restrukturiran i izmenjen.

Pacijentima sa neobjašnjenom dispnejom, kojima je dosad trebalo duže da dođu do pravilne dijagnoze sada je posvećena dužna pažnja. Novi vodiči ističu da je prvi stepenik u dijagnostici pacijenata lekar opšte prakse koji bi sada trebalo i pri najmanjoj sumnji na određeno oboljenje pluća ili srca koje može upućivati na plućnu hipertenziju da pacijente upute na specijalizovane PH centre. Sve to umnogome ubrzava proces dijagnostike i to je jedna od bitnijih novina koju novi vodič donosi. Svakako je bitna preporuka da lekari treba da upućuju pacijente na PH centre i pri najmanjoj sumnji da je reč o  insuficijencija levog srca, PAH i hroničnoj tromboembolijskoj PH gde će ih jednako pregledati i kardiolozi i pulmolozi koji treba da ustanove jasne uzroke bolesti. Time vodiči ističu i važnost multidisciplinarnog pristup u  dijagnostici i lečenju.

Ehokardiografija kada je reč o kardiološkim pregledima ostaje zlatni standard u uspostavljanju dijagnoze PH, a novi vodiči ističu važnost određenih kardioloških parametara i markera pri uspostavljanju prave dijagnoze. Invazivne tehnike, poput kateterizacije desnog srca i dalje su važna dijagnostička procedura.

Predstavljen je dijagram grupa plućne hipertenzije koji pokazuje učestalost određenih oblika, razliku u simptomima, uzrocima,  ozbiljnosti oboljenja ali i u terapijskom pristupu zavisno od oblika gde su kliničarima na raspolaganju tri različite klase lekova. U tom pogledu novi vodiči donose ažuriran terapijski algoritam, gde se posebna pažnja daje fenotipu pacijenta, odnosno svim važnim karakteristikama koje se odnose na jednog pacijenta, uzimajući u obzir moguća preklapanja oblika PH, prisustva drugih sistemskih oboljenja, drugih komorbiditeta itd. Na osnovu tog, procene rizika, i tolerancije pojedinih lekova,  definiše se i adekvatna terapija za svakog pacijenta.

Nova tabela procene rizika pacijenata za razliku od dosadašnja tri nivoa – nizak, srednji i visok, srednji nivo deli na srednji niskorizičan i srednji visokorizičan. Ta nova tabela procene rizika pomaže u boljem paćenju i lečenju pacijenata,  a ujedno je i važno oruđe u određivanju prognoze.

Razmotrene su novine u terapiji, ubačen je upitnik o kvalitetu života pacijenata i uzročnoj vezi sa njihovim trenutnim zdravstvenim stanjem, gde se ističe važnost psihofizičke funkcionalnosti, psihičkih zdravlja, socijalne osposobljenosti pacijenata,… itd. budući da sve to ima uticaja na sveukupno zdravstveno stanje i kvalitet života jednog pacijenta, te je važno da novi vodič prepoznaje to i zauzima holistički pristup kada je reč o zdravstvenom stanju pojedinačnog pacijenta.

Važnost saradnje sa udruženjima pacijenata, zdravstvena/medicinska pismenost pacijenata, saradnja udruženja i struke ponovo je stavljena je u prvi plan i istaknuto je da PH centri moraju biti usko povezani sa udruženjima pacijenata, jer samo takva saradnja stvara pogodan teren da se sve pomenuto u vodiču u praksi adekvatno i primeni. Na odnosu poverenja lekara i pacijenata počiva celokupan terapijski procese lečenja i izlečenja.

Udruženje PH Srbija je ponosno što je imalo priliku da prisustvuje prezentaciji vodiča koji po prvi put ističu važnost tog odnosa poverenja pacijenata i lekara i koji pacijente i udruženje pacijenta po prvi put stavljaju u epicentar vodiča za dijagnostiku i lečenje PH. Nadamo se da je ovo samo početak te sinergije pacijenata i lekara u stvaranju još bojih i efikasnijih vodiča. Zajedno smo uvek jači od plućne hipertenzije.